-
06.10.2021
Ustawa o otwartych danych w polskim sektorze publicznym
W dniu 19 sierpnia 2021 r. Prezydent RP podpisał ustawę o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego . Ustawa określa zasady i tryb udostępniania danych sektora publicznego w celu ich ponownego wykorzystywania. Wymienia również kategorie podmiotów, które będą zobowiązane do udostępniania takich danych.
Nowa ustawa ma na celu zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki poprzez lepsze wykorzystanie potencjału tkwiącego w dużej ilości danych generowanych przez podmioty publiczne i prywatne. Zmiany powinny pozytywnie wpłynąć na zakres udostępnianych danych.
Dane otwarte w RODO
Otwarte dane to dane udostępniane na wolnej licencji, do których każdy może mieć dostęp. Idea otwartych danych pojawiła się kilkadziesiąt lat temu, ale w ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny wzrost jej popularności, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Dostęp do otwartych danych ułatwia m.in. ochronę środowiska i zarządzanie kryzysowe, pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze np. kierowcom poszukującym miejsc parkingowych czy pasażerom korzystającym z komunikacji miejskiej.
Otwarte dane z sektora publicznego zwiększają przejrzystość funkcjonowania państwa i wydatkowania środków publicznych, realizując tym samym idee otwartego rządu. Dostęp do otwartych danych ułatwia także działalność organizacjom pozarządowym oraz pomaga w prowadzeniu badań nad gospodarką i środowiskiem.
Rynek otwartych danych z roku na rok znacząco zwiększa swoją wartość. W 2019 roku jego wartość wynosiła 184,45 mld euro, a w 2025 roku może wynieść nawet 334,20 mld euro. Wzrost popularności rozwiązań z zakresu otwartych danych pociągnie za sobą konieczność aktualizacji regulacji dotyczących otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego na poziomie unijnym. W tym celu w połowie 2019 r. uchwalono dyrektywę 2019/1024/UE, zwaną również dyrektywą o otwartych danych, która następnie została wdrożona podpisaną niedawno ustawą.
Udostępnianie danych publicznych
Obecnie udostępnianie danych publicznych odbywa się w oparciu o ustawę z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego ("ustawa z 2016 r."). Dane publikowane są na portalu dane.gov.pl. Ministerstwa, instytucje publiczne, spółki Skarbu Państwa oraz inne podmioty objęte ustawą z 2016 r. zamieszczają na portalu dane, które powstają w ramach ich działalności. Portal internetowy umożliwia korzystanie z danych bezpłatnie, bez konieczności logowania się. Korzystanie z danych nie wymaga również zgody, pod warunkiem, że dane będą wykorzystywane na warunkach określonych dla danego zbioru danych.
Dotychczasowy postęp w kierunku uczynienia Otwartych Danych jak najszerszym, najbardziej przyjaznym i dostępnym można ocenić po tym, że Polska zajmuje 7 miejsce w rankingu dojrzałości Otwartych Danych w Europie i znajduje się w najwyższej kategorii "Trend-setters". Dojrzałość otwartych danych to parametr obejmujący poziom rozwoju krajowych polityk promujących Otwarte Dane, ocenę funkcji udostępnianych na krajowych portalach danych, a także oczekiwany wpływ Otwartych Danych.
Zgodnie z ustawą z 2016 r. dane są dostępne bez uprzedniego wniosku (dane publicznie dostępne). Obejmują one m.in. dane meteorologiczne, o ruchu drogowym, gospodarcze i finansowe. Trwają prace nad zwiększeniem dostępności danych poprzez szersze wykorzystanie API (application programming interface), poprawę interoperacyjności i jakości danych oraz poprzez współpracę z krajowymi i zagranicznymi użytkownikami danych.